Ngày 19/5/2025, tại Geneva (Thụy Sỹ), trong khuôn khổ Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA) lần thứ 78, Việt Nam đã chính thức được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận là quốc gia thanh toán bệnh mắt hột – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên toàn cầu. Đây là cột mốc lịch sử, ghi nhận nỗ lực bền bỉ và lâu dài của Việt Nam trong công tác phòng chống bệnh mù lòa vì mắt hột suốt nhiều thập kỷ qua.
Đại diện cho đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự WHA năm nay, GS.TS Trần Văn Thuấn – Thứ trưởng Bộ Y tế – đã vinh dự lên nhận chứng nhận thanh toán bệnh mắt hột từ Tổng Giám đốc WHO, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus. Sự kiện trọng đại này không chỉ đánh dấu thành tựu y tế nổi bật của Việt Nam, mà còn góp phần vào cuộc chiến toàn cầu nhằm loại trừ các bệnh nhiệt đới bị lãng quên – trong đó có bệnh mắt hột.
Bệnh mắt hột, còn gọi là viêm kết mạc hột, là một bệnh nhiễm trùng mắt mạn tính do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. WHO ước tính hiện vẫn còn hàng triệu người trên thế giới bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này, tập trung chủ yếu ở các khu vực có điều kiện vệ sinh kém, thiếu nước sạch và dịch vụ y tế cơ bản.
Tại Việt Nam, bệnh mắt hột từng phổ biến rộng rãi vào các thập niên trước, đặc biệt ở vùng nông thôn và miền núi. Tuy nhiên, nhờ sự vào cuộc đồng bộ của ngành y tế, chính quyền địa phương và sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế, công tác phòng chống mắt hột đã đạt nhiều bước tiến vượt bậc. Việt Nam đã triển khai hiệu quả chiến lược SAFE của WHO – bao gồm: phẫu thuật cho những ca có biến chứng nặng; sử dụng kháng sinh diện rộng; cải thiện vệ sinh cá nhân; và nâng cao chất lượng môi trường sống.
Thành công của Việt Nam còn thể hiện rõ qua những con số ấn tượng: tỷ lệ mắc bệnh giảm mạnh, nhiều tỉnh thành từng là điểm nóng của mắt hột nay đã không còn ca bệnh mới trong nhiều năm liên tiếp. Việc đáp ứng đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật khắt khe của WHO – từ dữ liệu giám sát dịch tễ đến minh chứng lâm sàng và hệ thống y tế sẵn sàng kiểm soát bệnh tái xuất hiện – đã giúp Việt Nam được công nhận thanh toán bệnh mắt hột.
Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam và khẳng định đây là một hình mẫu cho các quốc gia khác đang trên hành trình loại trừ bệnh mắt hột. “Việt Nam đã chứng minh rằng với cam kết chính trị mạnh mẽ, sự phối hợp liên ngành và sự tham gia của cộng đồng, một bệnh có nguy cơ gây mù như mắt hột hoàn toàn có thể bị đẩy lùi,” ông nhấn mạnh.
Về phía Việt Nam, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn bày tỏ niềm tự hào và tri ân sâu sắc tới các thế hệ y bác sĩ, cán bộ y tế, các tổ chức quốc tế và cộng đồng đã đồng hành trong hành trình loại trừ bệnh mắt hột. Ông cũng khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì hệ thống giám sát dịch tễ bền vững, nâng cao nhận thức cộng đồng và sẵn sàng hỗ trợ các quốc gia khác trong khu vực cùng tiến tới mục tiêu thanh toán bệnh.
Việc được công nhận thanh toán bệnh mắt hột không chỉ là thành tựu y tế, mà còn là thành quả của nỗ lực phát triển toàn diện về chăm sóc sức khỏe, vệ sinh môi trường và chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam. Đây là bước tiến khẳng định vị thế ngày càng cao của Việt Nam trong cộng đồng y tế toàn cầu.
Tấn Tài
