Cảm giác uể oải sau khi ăn thường bị xem nhẹ như một hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này lặp lại thường xuyên hoặc nghiêm trọng, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe đáng lo ngại.
Nhiều người dễ dàng bỏ qua cảm giác uể oải sau bữa ăn như một cơn buồn ngủ thông thường. Nhưng nếu sự mệt mỏi này diễn ra thường xuyên hoặc quá mức, đó có thể là tín hiệu bất thường từ cơ thể.
Chuyên gia dinh dưỡng người Anh, Fiona Hunter, trong bài viết trên BBC Good Food tháng trước, đã giải thích: “Cảm giác mệt mỏi sau ăn là phản ứng tự nhiên do quá trình tiêu hóa làm máu dồn về hệ tiêu hóa, khiến lượng máu lên não tạm thời giảm”. Tuy nhiên, bà cũng nói thêm: “Giống như tổ tiên thời tiền sử thường nghỉ ngơi ngay sau khi ăn, cơn buồn ngủ có thể là một phản ứng sinh lý theo bản năng. Tuy nhiên, nếu sự mệt mỏi quá mức, bạn nên đi khám bác sĩ”. Vậy, những vấn đề sức khỏe nào có thể gây ra tình trạng buồn ngủ sau ăn?
Đái tháo đường và tiền đái tháo đường
Những người mắc bệnh đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường thường trải qua sự biến động mạnh về lượng đường trong máu sau ăn, tăng nhanh rồi giảm mạnh. Sự thay đổi đột ngột này làm mất cân bằng năng lượng trong cơ thể, dẫn đến mệt mỏi và buồn ngủ.
Đặc biệt, nếu bạn cảm thấy uể oải rõ rệt sau khi ăn nhiều tinh bột, hãy xem xét khả năng rối loạn điều chỉnh đường huyết.
Trong trường hợp này, giảm tiêu thụ tinh bột tinh chế và kết hợp ăn cùng chất xơ hoặc protein sẽ giúp kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn. Nếu tình trạng mệt mỏi sau ăn cứ lặp đi lặp lại, bạn nên kiểm tra đường huyết lúc đói và xét nghiệm HbA1c để phát hiện bệnh đái tháo đường.
Dị ứng và không dung nạp thực phẩm
Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm (tình trạng hệ tiêu hóa không xử lý được một số loại thức ăn cụ thể) cũng có thể gây buồn ngủ và uể oải sau khi ăn. Phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch hoặc vấn đề về tiêu hóa làm cạn kiệt năng lượng của cơ thể, gây ra mệt mỏi.
Nếu bạn nhận thấy tiêu thụ một số loại thực phẩm như gluten, sữa, hoặc các loại hạt thường xuyên gây ra vấn đề, hãy theo dõi phản ứng của cơ thể sau khi ăn chúng. Thử loại bỏ những thực phẩm nghi ngờ ra khỏi chế độ ăn cũng là cách để xác định nguyên nhân. Nếu triệu chứng vẫn tiếp diễn, hãy đi khám và làm xét nghiệm dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm.
Thiếu máu
Thiếu máu xảy ra khi cơ thể thiếu hoặc không sản xuất đủ hồng cầu để vận chuyển oxy. Điều này khiến oxy không được cung cấp đầy đủ cho cơ thể, dẫn đến mệt mỏi, đặc biệt là sau các hoạt động tiêu tốn năng lượng như ăn uống.
Thiếu sắt, vitamin B12 và axit folic là những nguyên nhân chính gây thiếu máu, thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nếu bạn cảm thấy kiệt sức hoặc chóng mặt sau khi ăn, hãy xét nghiệm máu để xác định nguyên nhân. Bổ sung sắt qua thực phẩm hoặc thuốc bổ sung, kết hợp với chế độ ăn uống đủ ba bữa mỗi ngày, có thể cải thiện tình trạng thiếu máu.
Suy giáp
Suy giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động kém, sản xuất không đủ hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất. Điều này làm giảm khả năng sản xuất và sử dụng năng lượng của cơ thể, khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ hơn sau khi ăn.
Các triệu chứng khác của suy giáp bao gồm sợ lạnh, tăng cân dễ dàng, da khô, táo bón và uể oải. Suy giáp được chẩn đoán bằng xét nghiệm máu và thường được điều trị bằng thuốc bổ sung hormone. Chế độ ăn uống, ngủ nghỉ điều độ và kiểm soát căng thẳng cũng giúp cải thiện tình trạng bệnh.
Những dấu hiệu khác sau ăn cảnh báo cơ thể đang “kêu cứu”
Đau bụng dữ dội hoặc kéo dài: Nếu bạn cảm thấy đau quặn hoặc đau âm ỉ không biến mất sau vài giờ, đó có thể là dấu hiệu của viêm ruột thừa, sỏi mật, hoặc vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng khác.
Buồn nôn hoặc nôn mửa: Thỉnh thoảng buồn nôn có thể do ăn quá nhiều, nhưng nếu nó xảy ra thường xuyên hoặc kèm theo các triệu chứng khác như sốt, có thể là dấu hiệu của ngộ độc thực phẩm hoặc viêm dạ dày.
Khó thở hoặc tức ngực: Đây có thể là triệu chứng của phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) với thực phẩm như đậu phộng, hải sản, hoặc sữa. Điều này cần được xử lý khẩn cấp.
Tiêu chảy kéo dài hoặc ra máu: Tiêu chảy nhẹ sau khi ăn có thể do không dung nạp thực phẩm, nhưng nếu kéo dài, có máu hoặc phân đen, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc xuất huyết tiêu hóa.
Cảm giác nóng rát hoặc ợ chua thường xuyên: Đây là dấu hiệu phổ biến của trào ngược axit (GERD), nhưng nếu nghiêm trọng hoặc không cải thiện, có thể liên quan đến loét dạ dày.
Sưng hoặc ngứa: Sưng môi, lưỡi, họng, hoặc ngứa ran sau khi ăn có thể là dấu hiệu dị ứng thực phẩm cần chú ý ngay lập tức.
Mệt mỏi bất thường hoặc chóng mặt: Nếu bạn cảm thấy kiệt sức hoặc choáng váng sau bữa ăn, đó có thể là dấu hiệu của hạ đường huyết phản ứng (dù hiếm) hoặc vấn đề tuần hoàn.
TT
